Castle in the Bran
Vlad Cepeš ili Vlad Drakul- kontraverzna istorijska ličnost o kojoj su ispredane priče, mitovi legende. Priče o Vladu Cepešu prelaze istorijski okvir, često se ne zna šta je istorija a šta stvarnost. Danas u Branu, Drakula inkasira novac radoznalih turista.
CASTLE IN THE BRAN
VLAD DRAKUL TREĆI- IZMEĐU MITA I STVARNOSTI
Ko je bio Vlad Drakul III
voivod of Walachia
Ko je ustvari ozloglašeni grof Drakula? Grof Drakula je vlaški vojvoda i knez, Vlad Drakul, (kako je navedeno u istorijskim izvorima) ili Vlad Cepeš, što u rumunskom jeziku znači Vlad Nabijač. Holivud, filmska industrija lansirala je filmske sage i serijale o ozloglašenom grofu Drakuli po romanu irskog pisca Brema Stokera, kome je Vlad Drakul bio inspiracija.
Vlad III, odnosno Vlad Cepeš ili Vlad Nabijač, dobio je nadimak jer se sa turskim osvajačima i njihovim vazalima surovo obračunavao. Zarobljene Turke nabijao je na kolac. Možda zapadnom i civilizovanom svetu zvuči surovo, ali naš i rumunski narod delio je istu sudbinu u prošlosti. Vlad Drakul je samo branio svoj narod i uzvraćao zulumćarima istom merom. Braneći svoj narod i svoju zemlju, branio je Evropu od osvajačkih hordi Mehmeda II Osvajača. Surovost je preuzeo od neprijatelja, dok je bio u zarobljeništvu u Turskoj. Surovo se svetio onima koji su mu ubili oca i brata živog zakopali. Vlad Drakul bio je vladar kao i svaki drugi toga doba.
Odakle nadimak Drakula? Njegov otac Vlad II, postao je član viteškog Reda Zmaja 8.2. 1431. na Saboru u Nirnbergu, koji je osnovao Žigmund I Luksemburšku sa ciljem da zaštiti Hrišćanstvo. Vitezi su nosili medaljone i priveske sa zlatnim zmajem uvijenim u prsten. Poštovan je kao narodni heroj u Vlaškoj i u istočnoj Evropi. Dragon u prevodu znači zmaj. Kada se vratio u Vlašku, Vlad II kovao je novac i zlatnike sa likom zmaja, kao i svoj pečat i heraldički štit.
Kako je narod bio neuk, videvši znamenje viteza- zmaja, smatrali su da je vojvoda postao đavolji čovek, pa otuda Dragon (zmaj) u narodu postaje đavo. Vlad Cepeš je koristio naziv Dragulea, Dragolea, Dracule što je patronim od epiteta Drakul.
Vladare iz porodice Drakulešti pratio je usud kao i sve druge vladare manjih država, kneževina, kraljevina. Između velikih sila i osvajača mali narodi i njihovi vladari priklanjali su se onima koji su im štitili interese. Tako su Vlad Cepeš i njegov otac Vlad drugi bili primorani da se stavljaju u službi turskog sultana i ugarskog kralja, ne bi li sačuvali svoju zemlju i krunu.
Biografija
Rođen je u Segešvaru oko 1431. godine od oca Vlada II Drakula. Nije tačno utvrđeno ko je majka Vlada Drakula. Neki istoričari smatraju da je moldavska princeza. U nekim dokumentima i zapisima pojavljuje se kao Vasilisa. Njegov datum rođenja izračunao se na osnovu starosti njegovog brata Mirče koji je 1442. imao oko 13-14 godina i na osnovu njegove prve vladavine 1448. kada je imao 18 ili 19 godina.Smatra se da je kuća u Segešvaru u periodu između 1433. i 1436. godine bila kovačnica, gde je Vlad II, kovao novac sa likom zmaja. Vlad III, Vlaškom je vladao tri puta. Između vladavine bivao je turski ili ugarski sužanj, prognanik.
Vlad II, otac, bio je vlaški vojvoda sve do 1442. godine kada dolazi u sukob sa ugarskim kraljem Janošem Hunjadijem. Odlazi u Tursku da traži pomoć kod sultana Mehmeda II Osvajača, ali biva zarobljen. Nakon osam meseci provedenih u tamnici, sultan vraća Vlada na presto Vlaške uz uslov da bude na strani Turaka i kao zalog ostavlja njegove sinove Vlada i Radua u Tursku. Živeli su u Jedrene u garnizonima.
Smatra se da je posledica boravka među Turcima poremetio karakter Vlada i da je doživeo jak psihološki šok. Istoričari tvrde da mu je pretila smrt na turskom dvoru, da su ga mučili i bičevali ne bi li prešao u islam. Neki istoričari tvrde da je čak i seksualno uznemiravan od strane prestolonaslednika. Vlad nikako nije prihvatio da pređe u islam, dok je njegov brat Radu odbacio hrišćanstvo. Takođe, duboko ga je pogodila smrt oca i starijeg brata Mirče 1446. kao rezultat državnog udara kojeg su počinili Mađari. Po nalogu Janoša Hunjadija, Vlad otac biva pogubljen, a brat Mirča živ zakopan. Takođe, žalostila ga je činjenica da mu je drugi brat Radu prešao u islam.
Vlad Drakul prvi put dolazi na presto Vlaške uz pomoć Turaka 1448. ali je brzo svrgnut i vraćen na presto prethodni vladar Vladislav Basarab II, kojeg postavlja Janoš Hunjadi . Janoš Hunjadi kreće na Vlada sa namerom da ga ubije ali je Vlad uspeo da pobegne. Smatra se da se skrivao u Moldaviji.
Kada je Janoš Hunjadi umro od kuge, nakon borbe za Beograd, Vlad Drakul se vraća u Vlašku i preuzima uz pomoć sveštenstva presto 1456. godine. U ruskoj literaturi navodi se da je Vlad Drakul krunisan u Beogradu 11. avgusta 1456. godine za vlaškog kneza i vojvodu.
Duboko je pogođen smrću oca i brata i istražuje okolnosti pod kojima su nastradali. Rezultat te istrage je pogubljenje bojara koji su učestvovali u zaveri. Najpre je velikaše namamio tako što je priredio veliku gozbu na Uskrs, a zatim je ta gozba presela velikašima.
Noćni prepad
Na ugarski presto dolazi Matija Korvin. Vlad se stavlja u službi ugarskog kralja i kreće u rat sa Turcima. Na neprijateljskoj strani je njegov brat Radu,koji je na čelu janjičara. U leto 1462. godine Vlad Drakul sa 7000 vojnika napada brojno nadmoćniju vojsku Mehmeda II Osvajača koja je brojala preko sto hiljada vojnika. U tom noćnom prepadu ubijena su 15 000 vojnika a zarobljeno preko 20 000. Sam sultan Mehmed II Osvajač jedva je živu glavu izvukao iz ovog okršaja. Zarobljenici su osuđeni na smrt tako što su pobijeni na kočeve. U sredini je poboden zapovednik sultanove vojske Hamza beg, a oko njega, njegova vojska.
Nakon prepada, Vlad Drakul sa vojskom se povlači pred Turcima u Erdelj, pali sve pred sobom što bi koristilo Turcima, truje izvore vode. Kada su Turci prišli Trgovištu (sedište Vlaške države) naišli su na „šumu“ pobodenih ljudi na kolcima. Ovaj prizor je toliko bio strašan za Osmanlije da su se povukli sa bojnog polja. Nakon ovog sukoba prelazi u gerilski rat sa Turcima, koje predvodi vezir Mahmud paša, prepadajući ih oko Dunava. Na strani Turaka je njegov brat Radu koji ima zadatak da dovede janjičare do pobede. „Krvava braća“ dugo su se borila oko Dunava. Vlad Drakul traži pomoć od Matije Korvina, ali biva oklevetan od bojara, koji mu nisu bili naklonjeni, za saradnju sa Turcima i provodi zatočen 12 godina u ugarskom zatvoru. Matija Korvin vraća ga na presto 1476. godine.
Tragajući za likom i delom Vlada Drakula, nailazi se na podatke o srpskom despotu Vuku Grgureviću Brankoviću, plemiću Dmitru Jakšiću, kome je (i njegovom bratu) posvećen čitav ciklus narodnih pesama, a kada se govori o Branu neizbežna je srpska kraljica Marija Karađorđević.
Brema Stokera su očarale priče o Karpatima, legendama koje su se ispredale u tom kraju. O čarima i mistriji Karpata slušao je od orijentaliste Arminiusa Vamburi sa Univerziteta u Budimpešti. Postoji priča da je horor lik, plemkinja Eržebet Batori, koja je ubila na prevaru preko dve hiljade mladih devojaka. Kupala u njihovoj krvi ne bi li sačuvala mladost. Ali Stokeru je jako bio simpatičan nadimak Drakula pa ga je dodelio svom junaku. Po drugim istraživačima Stoker je pročitao knjigu Vilijama Volkinsa „Opis provincija Moldavije i Vlaške“ izdate 1820. godine. Najverovatnije otuda lik koji će biti ovekovečen u holivudskoj produkciji. Tako je vlaški vojvoda postao grof Drakula, krvožedan vampir.
NASTAVAK TEKSTA NA LINKU
Pročitajte još:
CASTLE IN THE BRAN
Pročitajte još; RODNA PLANINA
